Giải đáp các vấn đề về quy tắc xuất xứ hàng hóa của hiệp định RCEP

Từ ngày 01/01/2022, Hiệp định RCEP chính thức có hiệu lực. Thông qua RCEP, các doanh nghiệp xuất khẩu Việt nam có được rất nhiều những cơ hội mới trong hoạt động tiệp cận và mở rộng thị trường đến 10 nước thành viên Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) và 05 nước đối tác của ASEAN là Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, Úc, Australia và New Zealand. Trong bài viết này, Công ty Lacco sẽ giúp các bạn giải đáp một số vấn đề quan trọng liên quan đến quy tắc xuất xứ hàng hóa trong Hiệp định RCEP.

1. Có những cách nào để xác định hàng hóa có xuất xứ RCEP?

Trả lời:

Xác định hàng hóa có xuất xứ RCEP dựa trên các tiêu chí sau:

– Hàng hóa có xuất xứ thuần túy tại một nước thành viên.

– Hàng hóa được sản xuất tại một nước thành viên chỉ từ nguyên liệu có xuất xứ từ một hay nhiều nước thành viên trong khối RCEP.

– Hàng hóa sử dụng nguyên liệu không có xuất xứ nhưng đáp ứng Danh mục Quy tắc cụ thể mặt hàng quy định tại Phụ lục I ban hành kèm theo Thông tư số 05/2022/TT-BCT.

2. Nguyên tắc cộng gộp được áp dụng như thế nào trong Hiệp định RCEP?

Trả lời:

Nguyên tắc cộng gộp trong Hiệp định RCEP được quy định tại Điều 7 Thông tư số 05/2022/TT-BCT, cho phép các nước trong khối RCEP coi nguyên liệu có xuất xứ của một nước thành viên khác là nguyên liệu có xuất xứ khi sử dụng nguyên liệu đó để sản xuất ra hàng hóa. 100% trị giá của nguyên liệu có xuất xứ này được tính đến khi xét xuất xứ RCEP của hàng hóa xuất khẩu.

Ví dụ: Hàng hóa sản xuất tại Việt Nam, sử dụng nguyên liệu nhập khẩu có xuất xứ từ Thái Lan, Úc, Nhật Bản… (có chứng từ chứng nhận xuất xứ hàng hóa RCEP nhập khẩu kèm theo), các nguyên liệu này được coi là có xuất xứ và được cộng gộp khi xét xuất xứ RCEP đối với hàng hóa sản xuất tại Việt Nam để cấp C/O mẫu RCEP.

Tham khảo:Thị trường nông sản ở Việt Nam sẽ chuyển biến thế nào khi hiệp định RCEP có hiệu lực?

3. Công đoạn gia công, chế biến đơn giản được xét đến trong trường hợp nào?

Trả lời:

Công đoạn gia công chế biến đơn giản chỉ được xét đến đối với các mặt hàng sử dụng nguyên liệu không có xuất xứ.

Công đoạn gia công chế biến đơn giản không được xét đến trong trường hợp xác định hàng hóa có xuất xứ thuần túy hoặc hàng hóa được sản xuất chỉ từ nguyên liệu có xuất xứ trong khối RCEP, trừ trường hợp cần xác định nước xuất xứ RCEP khi có khác biệt thuế theo quy định tại khoản 2 Điều 9 Thông tư số 05/2022/TT-BCT.

4. Có bao nhiêu công thức tính hàm lượng giá trị khu vực được sử dụng trong Hiệp định RCEP?

Trả lời:

Doanh nghiệp được quyền lựa chọn một trong hai công thức tính hàm lượng giá trị khu vực trực tiếp hoặc gián tiếp. Công thức tính hàm lượng giá trị khu vực trong RCEP được quy định tại Điều 8 Thông tư số 05/2022/TT-BCT.

5. Điều khoản De Minimis trong RCEP được áp dụng như thế nào?

Trả lời:

De Minimis được áp dụng cho hàng hóa xác định xuất xứ theo tiêu chí chuyển đổi mã số hàng hóa (CTC) quy định trong Quy tắc cụ thể mặt hàng tại Phụ lục I ban hành kèm theo Thông tư số 05/2022/TT-BCT. De Minimis không áp dụng với tiêu chí hàm lượng giá trị khu vực (RVC).

Đối với hàng hóa thuộc từ Chương 01 đến Chương 97 của Hệ thống hài hòa mô tả và mã hóa hàng hóa, tỷ lệ De Minimis là 10% trị giá FOB của hàng hóa. Theo đó, hàng hóa được coi là có xuất xứ RCEP nếu trị giá của tất cả các nguyên liệu không có xuất xứ và không đáp ứng tiêu chí CTC không vượt quá 10% trị giá FOB của hàng hóa đó.

Riêng đối với các sản phẩm dệt may phân loại từ Chương 50 đến Chương 63 của Hệ thống hài hòa mô tả và mã hóa hàng hóa, ngoài được tính theo trị giá FOB, tỷ lệ De Minimis còn được tính theo cả trọng lượng của hàng hóa xuất khẩu. Sản phẩm dệt may được coi là có xuất xứ RCEP nếu trọng lượng của tất cả các nguyên liệu không có xuất xứ và không đáp ứng tiêu chí CTC không vượt quá 10% tổng trọng lượng của sản phẩm dệt may đó.

6. Làm thế nào để xác định hàng hóa xuất khẩu sang một nước thành viên RCEP có áp dụng mức thuế khác biệt?

Trả lời:

Hiện nay, có bảy nước áp dụng điều khoản khác biệt thuế trong Hiệp định bao gồm: Nhật Bản, Trung Quốc, Hàn Quốc, In-đô-nê-xi-a, Ma-lai-xi-a, Thái Lan, Phi-líp-pin và Việt Nam. Để xác định hàng hóa xuất khẩu sang một trong bảy nước này áp dụng mức khác biệt thuế, cần phải tra biểu thuế nhập khẩu của bảy nước thành viên này áp dụng đối với các nước thành viên còn lại (tham khảo tại Giới thiệu lời văn các chương và phụ lục của Hiệp định Đối tác Kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) (moit.gov.vn) hoặc https://rcepsec.org/legal-text/.

7. Cách xác định nước xuất xứ RCEP như thế nào trong trường hợp có khác biệt thuế?

Trả lời:

Khi xuất khẩu hàng hóa đáp ứng quy tắc xuất xứ RCEP từ Việt Nam sang các nước thành viên có áp dụng điều khoản khác biệt thuế, cần xác định nước xuất xứ RCEP để biết mức thuế nhập khẩu ưu đãi được hưởng.

Trước tiên, doanh nghiệp tra cứu xem hàng hóa có thuộc danh mục các mặt hàng áp dụng khác biệt thuế của các nước RCEP quy định tại Phụ lục IV ban hành kèm theo Thông tư số 05/2022/TT-BCT.

Trường hợp hàng hóa thuộc danh mục này và đáp ứng các yêu cầu được quy định tại Phụ lục IV ban hành kèm theo Thông tư số 05/2022/TT-BCT, nước xuất xứ RCEP chính là nước thành viên xuất khẩu.

Trường hợp hàng hóa thuộc diện khác biệt thuế nhưng không thuộc Phụ lục IV nói trên, cách xác định nước xuất xứ RCEP thực hiện theo quy định tại Điều 9 Thông tư số 05/2022/TT-BCT.

8. Các chứng từ chứng nhận xuất xứ hàng hóa đối với hàng hóa xuất, nhập khẩu trong Hiệp định RCEP?

Trả lời:

Đối với hàng hóa xuất khẩu từ Việt Nam sang các nước thành viên RCEP, các cơ quan, tổ chức cấp được Bộ Công Thương ủy quyền cấp Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa (C/O) cho hàng hóa xuất khẩu. Danh mục cơ quan, tổ chức cấp C/O mẫu RCEP của Việt Nam được  cập nhật trên Hệ thống quản lý và cấp chứng nhận xuất xứ điện tử của Bộ Công Thương tại địa chỉ https://ecosys.gov.vn

Đối với hàng hóa nhập khẩu vào Việt Nam từ các nước thành viên RCEP, cơ quan hải quan Việt Nam xem xét chấp nhận C/O hoặc chứng từ tự chứng nhận xuất xứ hàng hóa của nhà xuất khẩu đủ điều kiện của các nước thành viên này.

Tham khảo: C/O mẫu RCEP cấp cho hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam sang các nước thành viên

9. C/O mẫu RCEP có được cấp cho hàng hóa xuất khẩu từ Việt Nam sang các nước thành viên RCEP trước ngày Thông tư số 05/2022/TT-BCT có hiệu lực không?

Trả lời:

Cơ quan, tổ chức cấp C/O của Việt Nam xem xét cấp C/O mẫu RCEP sang các nước thành viên RCEP kể từ ngày 04 tháng 4 năm 2022 khi Thông tư số 05/2022/TT-BCT có hiệu lực.

Đối với các lô hàng xuất khẩu của Việt Nam sang các nước thành viên RCEP trước ngày Thông tư số 05/2022/TT-BCT có hiệu lực, cơ quan, tổ chức cấp C/O của Việt Nam xem xét cấp hồi tố C/O mẫu RCEP kể từ khi Hiệp định RCEP có hiệu lực vào ngày 01 tháng 01 năm 2022 và theo quy định của nước thành viên nhập khẩu.

Tham khảo thêm: Mẫu C/O mẫu RCEP xuất khẩu và mẫu tờ khai bổ sung C/O (ban hành kèm theo Thông tư số 05/2022/TT-BCT)